Van- Hakkari kara yolunda Urartulara ilişkin Çavuştepe Kalesi’nde 43 yıl takımlı bekçilik yaptıktan sonra 2005 yılında emekli oldu. Son 17 yıldır da istekli olarak kalede bekçilik yapan 11 çocuk babası Mehmet Kuşman, bölgeye gelen yerli ve yabancı turistlere Urartu alfabesini anlatıyor. Dünyada Urartucayı bilen nadir bireylerden olan Kuşman, taşların üzerine Urartuca yazdığı tablet ve kolyeleri satarak, geçimini sağlıyor.
‘Urartuca kitabeleri tek tek not aldım’
Urartucayı öğrenmek için büyük efor gösterdiğini belirten Kuşman, “Önce buradaki hafriyatlarda levhaların üzerindeki yazıların ne manaya geldiğini anlamaya çalıştım. Daha sonra Van Kalesi’ndeki kitabeleri bir deftere yazdım. Akabinde da İran ve Suriye’ye giderek Urartuca yazılan kitabeleri tek tek not aldım. Gelip, onlara çalıştım. Sonrasında da alfabeyi oluşturdum. Daha sonra da lisanı öğrenip, sözler kurmaya başladım. O devirde 650 söz öğrendim. Şu anda dünyada Urartucayı bilen 12 bireyden biriyim. Artık taş levhalar üzerine Urartuca yazıp, süs eşyası olarak satıyorum. 2005’te emekli oldum. Emekliye ayrıldıktan sonra da burada istekli olarak kalmaya devam ettim. 17 yıldır istekli bekçilik yapıyorum” dedi.
Gönüllü çalıştım
Askerliğini bitirdikten sonra bekçiliğe başladığını söyleyen Kuşman, “O periyotta daha evvel hiç görmediğim insanları gördüm, tanıdım. Kim oldukları soruşturunca bana arkeolog olduğunu söylediler. Bir mühlet sonra tanıştığım hoca, bana kale bekçisi olacağımı söyledi. Valilikten onay alındıktan sonra bekçiliğe başladım. Emekli olduktan sonra Müzeler Genel Müdürü Van’a geliyor. Buradaki müdüre, ‘Bir bekçimiz vardı, nerede’ diye soruyor. O da emekli olduğumu söylemiş. Sonra geri gelmemi istemiş. Ben de geldim, bu defa istekli olarak başladım” diye konuştu.
‘Başka iş teklifi gelseydi tekrar bekçilik yapardım’
Artık yaşlandığını belirten Kuşman, “60 yıldır bekçilik yapıyorum. Şu an 82 yaşındayım. Önümüzdeki kasım ayında bu işi büsbütün bırakıyorum. 82 yıldır dünyaya çalışıyorum, biraz da ahiretimiz için çalışalım. Bu lisanı, bir oğluma öğrettim. O da Van’da SGK’da şef. İmtihana girdi, müdürlüğü kazandı. O da artık Hakkari’nin Yüksekova ilçesinde müdürlük yapıyor. 60 yıl aralıksız bekçilik yapmak benim için güzel bir şeydi. 25 yaşında olsaydım, diğer bir işten teklif dahi gelseydi tekrar Çavuştepe’de bekçilik yapardım. Burada çok hoş günlerim oldu” tabirlerini kullandı.
Gürpınar ilçe merkezine 10 kilometre uzaklıktaki Urartu periyoduna ilişkin Çavuştepe Kalesi, M.Ö. 764- 734 tarihleri ortasında 2’nci Sarduri tarafından yaptırıldı. Kurucusuna izafeten kale, Sardur’un kenti manasında ‘Sardurihinili’ olarak isimlendiriliyor. Tarihi kale, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nden Prof. Dr. Arif Erzen tarafından 1961-1986 yılları ortasında yürütülen hafriyatlar sonucunda ortaya çıkarıldı.