Kış mevsimi yaklaşıyor. Vatandaş kabaran elektrik ve doğalgaz faturalarıyla baş etmeye çalışırken, ısınmanın maliyeti yükselmeye devam ediyor.
Dar gelirlilerin alternatif ısınma kaynağı kömürün fiyatı geçen yıla oranla yüzde 100’ün üzerinde zamlandı.
SÖZCÜ muhabirleri kışın en sert geçtiği illerden biri olan Erzurum, Elazığ, Konya ile milyonların yaşadığı İstanbul’da odun kömürü satıcılarının ve vatandaşın nabzını tuttu.
Kömür satıcıları yerli kömürün satışının yasak olduğunu, ithal edilen kömürün de döviz kuruna bağlı olarak sürekli yükseldiğinden dert yandı.
Ayrıca önceki senelere göre vatandaşların aldıkları kömür miktarının neredeyse yarı yarıya düştüğünü; bazı kişilerin odun-kömür karışık almaya başladıklarını anlattılar.
Bir satıcı, “Ben artık müşteriye bu fiyatları söylemeye utanıyorum” ifadeleriyle tepki gösterdi.
Özellikle dar gelirli, asgari ücretli vatandaşlar bu zamlardan şikayetçi.
Kış aylarını geçirmek için ortalama 7- 8 bin lira sadece yakıt masraflarının olduğunu söylediler ve kışı nasıl geçireceklerini kara kara düşündüklerini ifade ettiler.
Odun kömürü satıcılarının ve vatandaşların açıklamaları şöyle:
ERZURUM:
“BİR DAİRE 2 TON KÖMÜR VE 500 KİLO ODUN İLE BAHARA ANCAK ÇIKABİLİYOR”
Odun kömürü satıcısı İsrafil Alim:
* Erzurum’da kömür fiyatları 3 bin – 3 bin 500 TL arasında değişiyor. Yerli kömür satışı yasak olduğu için bu kömürler ithal Rus kömürü. Odunun tonu ise bin 200 – bin 500 TL arasında değişiyor. Erzurum’da altı ay kış var. 3 artı 1 daire normal 2 ton kömür ve 500 kilogram odun ile bahara ancak çıkabiliyor.
“NE YİYİP NE İÇECEĞİM, BU KIŞI NASIL GEÇİRECEĞİM?”
Vatandaş Zeki Arasoğlu:
* İşçi olarak asgari ücretle çalışıyorum. Erzurum’da Aralık- Ocak ayında eksi 30-35 derece soğuk oluyor. Kara kışta donmamak için mecbur bu parayı ödeyeceğiz. 7 bin 500 lira bu kışı geçirmek için sadece yakıta vereceğim. Peki; ben, eşim ve iki çocuğum ile ne yiyip ne içeceğim, bu kışı nasıl geçireceğim?
KONYA:
“VATANDAŞ 10 TORBA ALACAĞINA 5 TORBA KÖMÜR ALABİLİYOR”
Odun kömürü satıcısı Dursun Karakaya:
* Kömür fiyatları geçen yıla göre yüzde 100 arttı. Artış sebebi ise kömürlerin ithal olmuş olması.
* Çinli firmalar yurtdışındaki kömür talebi artırdıkça kömür fiyatları yükseliyor. Bu yüzden de vatandaşlarımız fiyat yüksekliğinden dolayı daha az kömür alıyor. Vatandaş 10 torba alacağına 5 torba almak zorunda kalıyor.
* Bunun yanında vatandaşlar mecburen ‘kaçak’ dediğimiz, kalitesiz kömüre yönleniyor. Bizim de bu yüzden satışlarımız azaldı.
* Şu an da sobalık kömürün tonu 2 bin 400 lira civarındayken kaloriferlik kömürlerin de fiyatı 3 bin ila 3 bin 800 lira arasında değişiyor. Bir esnaf olarak fiyatların yükselmesini biz de istemiyoruz ama her şeye zam geldi.
“BU KIŞ ÇOK ZOR GEÇECEK, ZAMLAR BELİMİZİ BÜKTÜ”
Vatandaş Cebrail Sayan:
* Asgari ücretle çalışıyorum, evim kira ve doğalgazlı ama zamlardan dolayı ne yapacağımızı bilmiyorum.
* Evin odasının birine soba kurmayı düşünüyoruz ama kömür fiyatları da iki katına yükselmiş durumda. Bu kış çok zor geçecek, zamlar belimizi büktü. Yetkililerden sorunlarımıza çare istiyoruz.
İSTANBUL:
“BİR TORBA KÖMÜR, ASGARİ ÜCRETLİNİN BİR GÜNLÜK KAZANCI KADAR”
Odun kömürü satıcısı Serdar Duran:
* Kömürün torbası 90 TL. Tonu ise 3 bin 600 lira. Asgari ücretten fazla. Zaten almaya da gelen yok…
* Vatandaş 2 bin 850 lira asgari ücret kazanıyor, 90 liraya bir torba kömür alıyor, onun bir günlük yevmiyesine denk geliyor.
* 90 liralık kömür de en fazla 3-4 gün gider. Yazık günah. Ben artık müşteriye bu fiyatları söylemeye utanıyorum. Utancımdan artık kömür getirmiyorum… Marketlerde de fiyatlar aynı.
* Kömürler ithal olduğundan döviz kuruna bağlı olduğu için fiyatlar böyle. Yerli kömürü satmak yasak.
* Bu seneki kadar rezillik görmedim daha önce. Gördüğüm en rezil sene bu sene. Gariban insanlara acıyorum.
“NEREDEYSE ZARARINA SATIYORUM”
* Hem fiyatların artmasından hem de vatandaşların artık kömür alamamasından dolayı biz de artık kömür getirtemiyoruz.
* Neredeyse zararına satıyorum çünkü. 90 liralık torba kömürden sadece 3-4 lira kazanıyorum.
“ESAS DURUMU KARA KIŞ GELDİĞİNDE GÖRECEĞİZ”
Odun kömürü satıcısı Altan Aldoğan:
* Kömürün tonu 3 bin 500 TL civarı şu anda. Bir dönem 3 bin 800 lirayı gördüğü de oldu. İthal olduğu için dövize kuruna bağlı, o yüzden fiyatlar değişkenlik gösteriyor.
* Vatandaş artık tonla alamadığı için çuvalla alıyor. Çuval fiyatı da ortalama 90 lira. Çuvalı da en fazla 3-4 gün götürür. Fiyatlar arttığı için artık kömür alan yok çok fazla. Esas durumu kara kış geldiğinde göreceğiz.
* Geçen senenin bu dönemine göre miktar olarak şu anda yarısını alan müşteriler var. Vatandaşın aldığı kömür miktarında genel olarak düşüş var diyebiliriz.
“VATANDAŞLAR KARA KARA DÜŞÜNÜP GERİ DÖNÜYORLAR”
* Bazı vatandaşlar kara kara düşünüp geri dönüyorlar. Odunda da kömürde de durum aynı. Fiyatı öğrendikten sonra, ‘Ne yapacağımı bilmiyorum. Düşünüp geleyim’ diyor.
* Vatandaşlar kömürden oduna dönmeye başladı daha ucuz olduğu için. Kömürün tonu 3 bin 500 lira civarıyken odunun tonu bin 500 lira civarında.
* Tabi odun kömür kadar uzun yanmıyor. Her şeyin fiyatı uçmuş durumda.
“FİYATLAR GEÇEN SENEYE GÖRE YÜZDE 100’DEN FAZLA ARTTI”
* Vatandaşlar geliyor, fiyatı soruyor, kara kara düşünüp, ‘Ben bir düşüneyim’ deyip gidiyor. Geçen seneye göre satışlarımız da düştü. Fiyatlar da tam tersi, yüzde 100, yüzde 110 civarında arttı.
ELAZIĞ:
“KÖMÜR SATIŞI ÇOK AZ”
Odun kömürü satıcısı Müslüm Keşkek:
* Kömür fiyatları arttığı için en uygun yakıt olarak odun var. Fiyatlar yakacak ama biz de yanacağız.
* Odun kömür yakmazlar ise biz ne yapacağız. Bu kadar çalışanımız var. En uygunu vermeye çalışıyoruz.
* Kar oranlarımızda fedakarlık yapıp daha uygun maliyete ve hizmetimizi daha düzgün getirmeye uğraşıyoruz.
* Odunun tonu şuanda bin TL. Ama şu an alanda yok zaten kentte yaşayanların yüzde 80-90’ı doğalgazda oturuyor.
* Odunun tonu bin lira kömür satışları çok az olduğu için biz sadece odun satışı yapıyoruz. Odunu da genellikle köylerden gelen vatandaşlar alıyor.
“ISINMAK İÇİN BİRÇOK GİDERİMİZİ KISMAMIZ GEREKİYOR”
Vatandaş Gülşen Atmaca:
* Geçtiğimiz yıl bin 200 TL’ye aldığımız kömürün fiyatı adeta uçtu ve şu an 2 bin 400 TL. Bu fiyatlarla ısınmak için günlük yaşantımızdaki birçok gideri kısmamız gerek.
* Sobalı evin hem kömür hem de odun derdi var. Vatandaş olarak çok zor durumdayız. Mutlaka bir çözüm bulunmalı.
* Fiyatların düşmesi bir yana daha da artmasından korkuyoruz. Yoksa bu kış gerçekten kara geçecek.