İfade Özgürlüğü Derneği’nden Prof. Dr. Yaman Akdeniz, Konya’da hekim Ekrem Karakaya’nın öldürülmesini içeren haberlere yayın yasağı getirilmesine ait; “Konya 5. Sulh Ceza Hakimliği kararı aslında Anayasaya muhalif ve bunu söyleyen de Anayasa Mahkemesi. Bu tip kararların artık verilmemesi gerekirken, sulh ceza hakimlikleri karbon kopya hala vermeye devam ediyor…İnternet haber siteleri açısından Konya 5’inci Sulh Ceza Hakimliği kararı bağlayıcı değildir” dedi.
Radyo Televizyon Üst Heyeti (RTÜK), Konya’da kardiyoloji uzmanı hekim Ekrem Karakaya’nın hasta yakını tarafından öldürülmesini içeren haberlere Konya 5’inci Sulh Ceza Hakimliğinin yayın yasağı kararını verdiğini duyurmuştu. RTÜK’ün duyurusunda televizyon kanalları dışında toplumsal medya ile internet ortamından faaliyet gösteren medyanın da yasak kapsamına alınması dikkat çekmişti. RTÜK, şu duyuruyu yapmıştı:
“Konya Kent Hastanesi’nde meydana gelen silahlı atak olayına ait Konya 5. Sulh Ceza Hakimliğinin 2022/2828 sayılı kararı ile yazılı, görsel ve toplumsal medya ile internet ortamında faaliyet gösteren medyaya, olaya ait haberlere yönelik yayın yasağı kararı getirilmiştir.”
İfade Özgürlüğü Derneği’nden Prof. Dr. Yaman Akdeniz, Konya 5. Sulh Ceza Hakimliği’nin yayın yasağı kararını kıymetlendirdi. Akdeniz, tabip Ekrem Karakaya’nın öldürülmesini içeren haberlere internet haber siteleri için yayın yasağının getirilmesinin bağlayıcı olmadığını belirtti. Akdeniz, “İnternet haber siteleri açısından Konya 5’inci Sulh Ceza Hakimliği kararı bağlayıcı değildir. Kaldı ki bu karar haber sitelerine de bildiri edilmemiştir, bildiri edilmeyen ve varlığından haberiniz olmayan kararların haber siteleri açısından bir bağlayıcılığı kelam konusu olamaz” diye konuştu.
‘Anayasanın 26 ve 28. hususlarına ters olduğunu söylemişti’
Akdeniz, kararın yasal bir desteği olmadığını belirterek şunları söyledi:
“Bu karar RTÜK tarafından kamuoyuna duyuruldu, kararın münasebetinde Basın Kanunu’na atıfla ulusal güvenlik, kamu tertibi ile ilgili soruşturmanın sağlıklı yürütülmesinin sağlanması maksadıyla çok geniş kapsamlı verilmiş bir yayın yasağı var. Bu yayın yasağı yalnızca basın organlarını değil internette faaliyet gösteren medyayı kapsar biçimde geniş verilmiş. Ama Anayasa Mahkemesi’nin Halk Radyo ve Televizyon Yayıncılık kararında da ve sonrasında verdiği kimi kararlarında da daima Basın Kanunu’nun 3. hususunun 2. paragrafına atıfla verilen kararların yasal desteğinin olmadığını belirtmişti. Hatta bu tip kararların öngörülebilirlik ve muhakkak ölçütlerini sağlamadığını kıymetlendirmiş, Anayasanın 26 ve 28. hususlarına ters olduğunu söylemişti.”
‘İnternet haber siteleri basın kanunu kapsamında değil’
Akdeniz, kararın internet haber siteleri için geçerli olmadığını vurgulayarak kelamlarını şöyle sürdürdü:
“İkincisi aslında internet haber sitelerinin Basın Kanunu kapsamında olmadığını biliyoruz. Hatta geçtiğimiz haftalarda Basın Kanunu ve İnternet Kanunu’nda yapılacak değişiklikler dezenformasyon cürmüyle ilgili Meclis’e gelen tasarıda internet haber sitelerinin Basın Kanunu kapsamına alınmasının Meclis’te tartışıldığını biliyoruz, bu tartışmalar ekim ayına kaldı. Bu tip kararlar; Konya 5’inci Sulh Ceza Hakimliği tarafından alınan karar aslında internet medyasını ve internet haber sitelerini kapsamamakta, zira internet haber siteleri Basın Kanunu kapsamında değil.”
‘Daha geniş kapsamlı bir yayın yasağı varmış üzere RTÜK tarafından duyurulmuş’
Akdeniz, kararın RTÜK tarafından geniş kapsamlı bir yayın yasağı alınmış üzere sunulmasını da eleştirerek; “Üçüncüsü, Konya’da verilen karar soruşturma evrakı kapsamı hakkında haber yapılmamasıyla ilgili, bu hususta rastgele bir ‘haber yapılamaz’ sonucu bu karardan çıkmıyor. Kararın söz ve basın özgürlüğü açısından meselelerinin kıymetlendirilmesi ve soruşturmanın içeriğini tehlikeye düşürmeyecek haberlerin yapılması bu yasak kapsamında katiyen değildir. Bu haberin duyuruluş formu güya daha geniş kapsamlı bir yayın yasağı varmış üzere RTÜK tarafından duyurulmuş” diye konuştu.
Akdeniz, Anayasa Mahkemesi’nin daha evvel buna emsal kimi kararları iptal ettiğine dikkat çekerek şunları söyledi:
“Basın Kanunu’na baktığımız vakit destek olarak kullanılan 3. unsurun 2. paragrafı; ‘Basın özgürlüğünün kullanılması lakin demokratik bir toplumun gereklerine uygun olarak; oburlarının şöhret ve haklarının, toplum sıhhatinin ve ahlâkının, ulusal güvenlik, kamu tertibi, kamu güvenliği ve toprak bütünlüğünün korunması, devlet sırlarının açıklanmasının yahut kabahat işlenmesinin önlenmesi, yargı gücünün otorite ve tarafsızlığının sağlanması hedefiyle sınırlanabilir’ diyor. Benzeri kısıtlamalar Anayasanın gerek 26’ncısı gerek 28’inci unsurunda de var ama buradan Anayasa Mahkemesi’nin belirttiği üzere yayın yasağı üzere yaptırım sonucu çıkmıyor.
‘Konya 5. sulh ceza hakimliği kararı aslında anayasaya aykırı’
Dolayısıyla kanunun 3. hususunun devam eden bir ceza soruşturması kapsamında önleyici bir önlem olarak konulacak yayın yasağı tarafından yasallık koşulu karşılanmıyor, bu türlü bir sonuç buradan Anayasa Mahkemesi çıkmıyor diyor. Sulh ceza hakimlikleri de Basın Kanunu’nun 3. unsurunun 2. paragrafına atıfla yayın yasağı kararı veremez. Yani Konya 5. Sulh Ceza Hakimliği kararı aslında Anayasaya alışılmamış ve bunu söyleyen de Anayasa Mahkemesi. Bu tip kararların artık verilmemesi gerekirken, sulh ceza hakimlikleri karbon kopya hala vermeye devam ediyor. Basının, kamuoyunun yakından ilgilendiren olayla ve bahisler hakkında haber yapmasını önlemeye çalışıyorlar. Bu kararın internet haber siteleri bakımından rastgele bir bağlayıcılığı olmamakla birlikte kapsamı da fakat soruşturmanın içeriğiyle ilgilidir. Doğal kararlar da açık ve şeffaf bir halde yayınlanmıyor. Hasebiyle kararların içeriğini de tartışmak, kıymetlendirmek mümkün olmuyor.”
‘Vatandaşlar tarafından konuşulmasının kısıtlanması kelam konusu olamaz’
Akdeniz, toplumsal medya kullanan yurttaşların bu haberleri paylaşmasının sorun teşkil edip etmeyeceğine ait soruya şu cevabı verdi:
“Türkiye’de yaşadığımız toplumsal medya kullanımıyla ilgili binlerce soruşturma olduğu şuuruyla Konya 5. Sulh Ceza Hakimliği kararı kullanıcılar açısından geçerli olmayıp, medyaya yönelik birlikte esasen Basın Kanunu’na atıf yaparak verilmiş bir karar, olağan kullanıcıları kapsamaz. Yani benim bu mevzuyu toplumsal medyada tartışmama mahzur olmaz. Lakin soruşturma evrakı kapsamında yer alan bir bilgi yahut belgeyi bir biçimde elime geçirip bunu kamuoyuyla paylaşırsam o vakit doğal soruşturmanın kapalılığını tehlikeye düşürdüğümden hakkımda soruşturama açılabilir. Genel sınırlarıyla bu hususun vatandaşlar tarafından konuşulmasının yahut değerlendirilmesinin kısıtlanması asla kelam konusu olamaz.”
‘İnternet haber siteleri açısından bağlayıcı değildir’
Akdeniz, sonuç olarak kararın haber siteleri açısından bağlayıcı olmadığını vurgulayarak şunları belitti:
“İnternet haber siteleri açısından Konya 5. Sulh Ceza Hakimliği kararı bağlayıcı değildir. Kaldı ki bu karar haber sitelerine de bildiri edilmemiştir, bildiri edilmeyen ve varlığından haberiniz olmayan kararların haber siteleri açısından bir bağlayıcılığı kelam konusu olamaz. Şunu da belirtmek gerekir ki; hükümet kendisi zati haber sitelerinin Basın Kanunu kapsamında olmadığını söylüyor ve o istikamette de Meclis’e sunulmuş, tartışmalı bir teklif var. Ancak şu anda o Basın Kanunu haber siteleri için geçerli değildir, o bakımdan o kanun kapsamında alınan kararlar da haber siteleri bakımından bağlayıcı değildir.”