ANKARA (İGFA) – Türkiye’de 2002’ye kadar nizamlı ve kapsamlı halkalama çalışmaları yapılmazken 2002’de DKMP Genel Müdürlüğü, ODTÜ Biyoloji Kısmı ve Kuş Araştırmaları Derneği arasında imzalanan iş birliği protokolü ile Ulusal Halkalama Programı (UHP) başlatıldı.
Kuşların değerli göç yolları üzerinde bulunan Türkiye’de yürütülen halkalama çalışmaları ile kuşların göçleri ve popülasyon dinamikleri araştırılıyor.
Kuşların tanınmasını, gerektiğinde morfometrik ve öteki ölçümlerin yapılmasını sağlamak hedefiyle kuşun yakalanıp çeşit, yaş ve cinsiyet üzere bilgileri kayıt edildikten sonra halkanın, kuşun bacak ya da bacaklarına takılması sürecine “halkalama” ismi veriliyor. Halkalama çalışmaları, kuş bilimi araştırmalarında kıymetli bir yer tutuyor.
UHP kapsamında ODTÜ yerleşkesindeki halkalamalardan sonra 2002 yılında Samsun Kızılırmak Deltası’nda halkalama faaliyetleri başladı ve Ondokuz Mayıs Üniversitesi bünyesinde yürütülerek bugüne kadar geldi. Memleketler arası geri bildirimler, 2005 yılından beri Avrupa Kuş Halkalama Birliğine (EURING) rapor edildi.
Ülkede halihazırda Cernek Halkalama İstasyonu, Aras Kuş Araştırma ve Eğitim Merkezi, Eymir Kuş Halkalama İstasyonu ve Boğazkent Uygulamalı Etraf Eğitimi ve Kuş Halkalama İstasyonu’nda ilkbahar ve sonbahar göç periyotlarında nizamlı halkalama çalışmaları yürütülüyor.
KELAYNAKLARIN SOYUNUN TÜKENMESİ ÖNLENDİ
Yürütülen çalışmalar sonucunda, ülkedeki kelaynakların soyunun tükenmesinin önüne geçildi.
Göç periyodu öncesinde istasyona alınan kelaynaklar, yalnızca üreme periyotlarında özgür bırakılırken yarı yabanî bir ömür sürdüren çeşit olarak kabul edildi.
Bu kapsamda, kelaynakların halkalanması süreçleri “özel halkacı” lisansına sahip DKMP Genel Müdürlüğü vazifelisi veterinerler tarafından yapılıyor.
Kelaynaklar üreme mevsimi sonrası kafeslere alınıyor, erişkin kelaynak kuşları taramadan geçiriliyor. Bu kapsamda, 2023 yılı üreme döneminde yeni doğan toplam 57 yavru halkalandı. Bu yavruların biyometrik ölçüleri alınarak kaydedildi, ayrıyeten, cinsiyet ve genetik çalışmalar için örnekler de alındı.
Ayrıca İzmir Gediz Deltasında, DKMP Genel Müdürlüğü, Ankara Üniversitesi, Ege Üniversitesi ve Memleketler arası Besin ve Tarım Örgütü (FAO) iş birliğiyle 2023 yılı flamingo halkalama çalışmaları gerçekleştirildi. 3-6 Ağustos 2023 tarihlerinde gerçekleştirilen çalışmalarla 262 yavru flamingoya hem metal hem de PVC halka takıldı, tüy ve parazit örnekleri alındı.