T24 Haber Merkezi
Türkiye medyasının en kıdemli ismi Altan Öymen 90 yaşına girdi. “Çok sıkıntı bir periyottan geçilmesine rağmen gazeteciliğin dünyanın en hoş mesleği olduğunu” vurgulayan Öymen, Nâzım Hikmet’in “Nikbinlik” (İyimserlik) şiirindeki dizelerine de gönderme içeren “Güzel günler göreceğiz” ifadesini kullandı.
Halen kitap çalışmalarını sürdüren, siyasete atıldığı periyotta milletvekilliği, bakanlık, CHP Genel Başkanlığı da yapan Öymen, kurucusu olduğu ANKA Haber Ajansı’nın 50. yılı eşliğinde 90. yaşını kutluyor.
Ankara, sene 1955, beş yıllık gazeteci Altan Öymen Demokrat Parti iktidarının CHP’nin mallarına el koyma kararını protesto ederken polis tarafından götürülüyor… Fotoğraf: Hüseyin Ezer
Altan Öymen, 90. yaş günü vesilesiyle T24‘ün sorularını yanıtlarken, mesleğinin ve siyasetin kısa bir muhasebesini de içeren şu görüşleri lisana getirdi:
“Böyle bir periyot hiç görmedim”
“Şunu hatırlarım daima; merhum Metin Toker’in bir kelamı vardır; ‘Gazetecilik dünyanın en iyi mesleğidir’ der, gerisinden şunu ekler, ‘Doğru dürüst yapılırsa…’
Ben buna inanıyorum ve gazeteciliği gençlere tavsiye ediyorum. Ancak elbette çok güç periyottan geçiyoruz. Bu türlü bir periyot hiç görmedim. Darbeler oldu, müdahaleler oldu Türkiye’de, yaşadık bunları. Fakat gazeteciliğe bu ölçüde kapsamlı bir müdahale görmedim. Basına müdahale hiçbir vakit bu ölçüde koyulaşmamıştı. Misal gazeteciler hakkında dava açılırdı, lakin siz mahpusa girmezdiniz. Eski tabirle kaziye-i mahkûmunbiha (hükmün kesinleşmesi) haline gelmeden kimse içeri atılmazdı.
Hüküm katılaşma kademesine gelince de, size telefon ederlerdi; ‘Karar çıktı, şu anda Yargıtay’da, ne vakit gelirsiniz’ üzere şeyler söylerlerdi. Gazeteci de hazırlığını yapar, masraf teslim olurlardı.
Şimdi ise, önce gazeteci gözaltına alınıyor, dava açılmadan tutukluluk uzun müddet devam edip gidiyor. Diyelim ki bırakılıyorsunuz; bu sefer de -Osman Kavala örneğinde olduğu gibi- öbür bir dava açılıyor, yine tutuklanıyorsunuz. Bunlar gazetelere de kıymetli ölçüde yansımıyor.
Özetle böylesini görmedim. Lakin buna karşın tekrar de gazeteciliği tavsiye ediyorum. Bunlar da geçer, bugünler de geçer.“
“Yeni taarruz başladı lakin hoş günler göreceğiz”
“Türkiye’nin demokrasi birikimi çok. Ben 1947’den itibaren bir döküm çıkardım. Demokrasi devirlerinde daha fazla yaşamışız. Gelenler, darbe yapanlar, müdahale edenler ‘Biz şunun için geldik’ deyip o sözlerini büyük ölçüde tutup gittiler. 12 Eylül darbesinden sonra askeri idare uzun sürmekle birlikte durum böyleydi. Bu müddetleri yan yana koyduğunuzda, darbe dönemlerini/yönetimlerini çıkardığınızda demokraside daha fazla yaşadığımızı görüyoruz.
Gençler de buna inansınlar, Türkiye’nin demokrasi birikimi az değil. Gazetecilik tekrar özgürlüğüne kavuşacaktır. Bu bütün toplumun özgürlüğü demektir. Bütün toplumun özgürlüğü, gazeteciliğin temel misyonlarını yapabilmesiyle çok yakından bağlantılıdır.
Medyaya bugünlerde yeni bir taarruz da başladı, bakalım ne olacak? Ancak hoş günler göreceğiz. Toplumumuzun hoş günlere kavuşacağına inanıyorum.
Gazeteciliğin bu türlü devirlerde daha da hayati bir fonksiyonu var. Bu yaşananların daha sonraki kuşaklar tarafından bilinmesi lazımdır. Onlar okuyunca şaşıracaklardır, ‘nasıl oldu bu işler’ diye. Çünkü siyasetçi hakikatin tersine şeyler söylüyor. Misal, 30-40 sene evvel yapılmış şeyler için ‘Biz yaptık’ diyebiliyor. Hakikaten böylesini görmedim. Lakin bu yaşananların daha sonraki nesiller tarafından bilinmesi için kayda geçirilmesi lazım. Bunu yapacak olan gazeteciliktir, gazetecilerdir. Gerçekler kitaplar hâline, diziler hâline getirilerek yarınlar için kaydedilmelidir.“
Tarih 30 Eylül 1971, Ankara Adliyesi: Doğan Avcıoğlu (ortada) Mamak Cezaevi’nden yargılanmak üzere getirilmiş. (Sol baştan) Uluç Gürkan, Savaş Güvezne, Altan Öymen, Hasan Cemal ve emekli Binbaşı Yılmaz Akkılıç…
“40. yaş günümde cezaevindeydim”
“40. yaş günümde, ‘uçak kaçırma‘ savıyla tutuklanmış bir gazeteciydim ben. ANKA Haber Ajansı’nı yeni kurmuştum. Yaş günümde hücredeydim. Bir orta merhum Emil Galip Sandalcı ile karşılaştım. ‘Tutukladılar, bu bana 40. yaş günü armağanı galiba’ dedim. Sandalcı, ‘O da bir şey mi, ben 50. yaş günümü içerde geçirdim’ dedi.
Bu tutukluluk askeri idare dönemindeydi. 12 Mart 1971 müdahalesini izleyen askeri idarede tutuklandım. Lakin daha evvel söylediğim üzere, seçimle gelmiş sivil idarelerde, istisnaları çıkardığınız vakit, tutuklama, karar katılaştıktan sonra yapılıyordu.“
Tarih 1975 Ekim ayı sonları, yer Bükreş: CHP başkanı Ecevit’in Romanya gezisini izleyen gazeteciler (soldan sağa) Mehmet Ali Kışlalı, Cüneyt Arcayürek, Ergin Konuksever, Altan Öymen, Kurtul Altuğ…
“Politika herkesin görevi”
“Ocak örgütlenmelerinden başlayarak siyasetin da içinde oldum. Siyaset bence bir meslek değil; doktorluk, öğretmenlik, çiftçilik üzere bir meslek değil. Mesleğin karşılığı, geçimini sağlamak için tutulan yol olmasıdır. Lakin siyaset geçimini sağlamak için tutulan bir yol değildir, olmamalıdır. Siyaset herkesin misyonu. Bir defa 18 yaşını geçince oy veriyorsunuz, bu oyla bir karar veriyorsunuz.
Kendi mesleğini icra ederken politikayı da izlemek misyonu vardır demokratik ülkelerde. İnsanların kendilerini rahat ettirmesi için, hasretlerine kavuşması için siyasetle ilgilenmesi gerekir. Bir seçimle berbat bir idare iş başına gelmişse, bunda vatandaş olarak bizim de kabahatimiz var.
Ve demokratik bir nizamda hür basın olacak ki, gerçek karar verme imkânı olsun.
Gençler politik misyonlara de seçilebiliyor. İnsanların, o sırada o işi yapmayı, siyasete girmeyi de vazife sayması lazım. Memleket düzgün gidecekse, bu kıymetli ölçüde siyaset yoluyla olacaktır, siyaset ile gitmesi gerekecektir. O yüzden siyasete daha fazla insanın katılması lazım.
Kendi hayatımda da siyasetle ilgilenmenin yararını gördüm. Üzerime vazife düştüğü vakit da, ocak başkanlığından itibaren başladım. Politikayı meslek sayıp, ‘bir periyot seçilmedim’ diye de üzülmemek lazım. İlgiyi daima sonuna kadar koruma etmemek lazım. Siyasette oburlarının söylediklerini dinlemek lazım. Halkı dinlemek lazım. Bu devir için daha da değerli bir şey, diğerlerini da dinlemek. Dediğim üzere, memleket düzgüne gidecekse demokrasi içinde siyaset yoluyla gidecek. ‘Politika çamurdur’ derseniz, onu düzeltecek şey de siyasettir. Yalnızca kötülerseniz işler düzelmez.”
Tarih 5 Ekim 1983, yer Kumkapı Liman Restaurant: (Sol baştan)Okay Gönensin, Altan Öymen, Hasan Cemal, Murat Belge
“Kitap çalışmalarım sürüyor”
“Halen kitap çalışmalarını sürdürüyorum. Anılar 1970’li yılların sonuna gelmişti, o devam ediyor. Başka yandan, uzun bir söyleşi kaydı yapılıyor şu anda benimle, birkaç ay içinde yayınlanağını sanıyorum.
Bu vesileyle T24’ü de kutluyorum. Türkiye’de bir birincisi gerçekleştirdi. İnsanlara hitap etme imkânı, kendilerini tabir etme imkânı sağlandı. Kendilerini tabir edenleri izleme imkânı verildi. Muvaffakiyetlerinizin devamını diliyorum.“
|
Altan Öymen kimdir?
Altan Öymen, mesleğe, 2022 prestijiyle tam 72 yıl evvel, Mülkiye’de öğrenciyken, 1950 yılında Ulus gazetesinin parlamento muhabiri olarak başladı. Ulus’ta iki yıl çalıştıktan sonra Tercüman Gazetesi Ankara Temsilcisi oldu. 1957’de Yeni Gün Gazetesi Genel Yayın Müdürü oldu. 1958-60 yılları ortasında Ulus ve Akis‘te yazdı. 1960-61 yılları ortasında Öncü gazetesinde Genel Yayın Müdürü oldu. Akşam, Cumhuriyet, Günaydın gazetelerinde yazılar yazdı. 1962-66 yılları ortasında Almanya’da Bonn Büyükelçiliği Basın Ataşesi olarak misyon yaptı. 1966-67 yıllarında Milliyet dizi müellifi, 1967-68 yıllarında Ulus Genel Yayın Müdürü, 1968-72 yılları ortasında Akşam muharriri, WDR ve DPA muhabiri oldu. 1972 yılında Anka Haber Ajansı’nı kurdu ve 1979 yılına kadar yönetti. Yurt içindeki ve yurt dışındaki radyo ile televizyonlara haber yayınları ve belgeseller hazırladı. 1980’li ve 90’lı yıllarda gazetecilik vazifesine devam eden Öymen, 1980-82 yıllarında Cumhuriyet gazetesinde müellif olarak çalıştı. 1982’de Milliyet’e Yayın Şurası Üyesi ve muharrir olarak katıldı. 1985-95 ortasında Milliyet Genel Yayın Koordinatörü, Başyazar ve Yönetim Meclisi Üyeliği yaptı, akabinde Radikal gazetesinde köşe yazıları kaleme aldı. T24’teki “Bugünden Düne” başlıklı köşede “Tam 70 yıl evvel ‘Bir şeyler yapmalı’ dedik ve Mülkiye’den CHP’ye yola koyulduk…” başlıklı makalesi yayımlandı. Siyasi hayatı 1978-1979 yılları ortasında Cumhuriyet Halk Partisi TBMM Küme Başkanvekilliği ve Avrupa Kurulu Türk Delegasyonu üyeliği vazifelerini üstlendi. 1979-1980 yılları ortasında Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreter Yardımcısı olarak çalıştı. 1995 Türkiye genel seçimlerinde CHP İstanbul Milletvekili olarak tekrar parlamentoya girdi ve CHP Küme Başkanvekilliği misyonunu üstlendi. İyi derecede Almanca ve Fransızca bilen Altan Öymen, Aysel Öymen ile evli, gazeteci Aslı Öymen‘in babası, 22 Temmuz 1987 tarihinde 49 yaşındayken hayatını kaybeden gazeteci Örsan Öymen‘in ağabeyi, eski CHP Genel Lider Yardımcısı ve eski Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı, emekli büyükelçi Onur Öymen‘in amcasının oğludur. Kitapları Altan Öymen, otobiyografisi paralelinde kıymetli tanıklıklarla Cumhuriyet’in siyasi tarihini anlattığı kitap serisini yazmayı sürdürüyor. Televizyonlarda yakın periyot siyasi tarih üzerine belgesel ve programları da yayımlanan Öymen’in yayımlanmış kitapları şöyle: – Bir Periyot Bir Çocuk– Değişim Yılları |